Stres Belirtileri

Ahmet

Stres, bir organizmanın, herhangi bir çevresel zorluğa karşı verdiği psikolojik ya da biyolojik cevapların bütününe denir. Stres, bir nevi vücudun bir zorluk karşısında ortaya koyduğu methodların bütünüdür. Çevredeki etkilere göre, vücutta çeşitli negatif ya da pozitif sonuçlarının görülmesi mümkündür. Vücutta, strese karşı yanıt veren otonom sinir sistemi aynı zamanda vücudun nasıl bir tavır sergileyeceğinin de belirleyicisidir. Günümüzde stresten etkilenen insan sayısı, her yıl ortalama 20 milyon kişi artmaktadır. Stres; çözümü kişinin kendisinde olan basit formlu bir rahatsızlıktır. Fakat tedavi edilmezse, çok zorlu psikolojik durumlara yol açabilir.

Eğer vücut çevresel durumlardan negatif anlamda etkilenirse, beyinde Kortizol denilen bir hormon salgılanır. Bu Kortizol denilen hormon, beyinde ve vücutta bir çok negatif etkiye sahiptir. Metabolik etki, psikolojik etki ve bağışıklık sistemine etkisi doğrudan olan Kortizol, stresin neden olduğu sorunlardan sadece birisidir.

Şu açıktır ki, stres ve hastalıklar arasında bariz bir bağ bulunmaktadır. Bunun sebebi, stresin bilinçli bir şekilde, kişinin kendisi tarafından düşünce yoluyla, beyin tarafından  oluşturulmasıdır. Beyin, vücuttaki her döngüyü kontrol ettiği gibi, stres vasıtasıyla bu döngülere negatif anlamda etki de etmektedir. Bu durumun sonuçları bazı bilimsel çalışmalara da yansımış vaziyettedir. Stresin sonucu olarak; davranışlarda ya da psikolojide büyük çapta etkiler oluşturur. Stres, sigara içmek, alkol almak gibi bağımlılıklar veya yeme-içmede değişiklikler meydana getirebilir.

Stresin Belirtileri
Stresin, sayılamayacak kadar çok belirtisi vardır. Stresin kötü yanı, hiç bir hastalık olmadığında da ortaya çıkan belirtilere sahip olmasıdır. Yani mevcut belirtiler doğrudan stres ile ilişkilendirilemez fakat ilişkilendirilecek bir hastalık da bulunamaz. Bütün bunları yan yana getirdiğimizde, klinik olarak stres belirtisi olarak bildirilmiş bazı ortak durumlar şunlardır :

  • Sık sık süren baş ağrıları
  • Dişleri sıkma, sebepsiz yere dişlerin ufalanması
  • Kekeme ya da ani oluşan konuşma bozukluğu
  • Ürperme, çarpıntı veya titreme
  • Boyun ağrısı, sırt ağrısı
  • Kas spazmları ve kas krampları
  • Işığa karşı aşırı duyarlılık
  • Baygınlık geçirme hissi
  • Sebepsiz yere yaralanma veya kanama
  • Üşütme, terleyen eller ya da ayaklar
  • Ağız kuruluğu, yutkunma zorlukları
  • Kaşınma ve kurdeşen
  • Açıklanamayan ya da sık sık oluşan alerji atakları
  • Kalp yanması, mide ağrısı, mide bulantısı
  • Nefes almada güçlük ve sancılı öksürükler

Görüldüğü gibi, yazmakla bitmeyen bir çok huzursuzluğun temel sebebi strestir. Bu belirtiler ile doktora giden hastalar, çoğu zaman bunların sebeplerini öğrenemezler. Çoğu hasta da stres halini doktora söylemekte çekindiği için, bu belirtilerin hepsi havada kalmaktadır. Bu yüzden böyle durumlarda karşı karşıya kaldığınızda ve doktorunuz tarafından herhangi bir bulguya rastlanmadığın da, kendinizi sorgulayıp stres durumunuzu gözden geçirmeniz önem teşkil etmektedir.

Stresin Nedenleri ve Stres Yapan Etmenler
Stresin nedenleri kişiden kişiye göre değişen, sosyal, ekonomik ve ailesel nedenlerdir. Strese neden olan durumlar ve baskılar stres tetikleyici olarak bilinirler. Stres, en başta negatif düşünmekle ortaya çıkar. Yüksek tempolu ve baskılı çalışma planları, gergin ailevi ilişkiler veya ekonomik sıkıntılar gibi başlıca örnekler kişide strese neden olabilir.  Bütün bunların yanında yüksek beklentilerin de kişileri strese sürüklediği görülmüştür.

Stres her zaman dış faktör olarak da yer almaz. Kişi, bazen kendi içsel düşünceleriyle ya da kendisi üreterek strese neden olabilir. Bir durumun olup olmamasıyla ilgili aşırı derecede endişe-kaygı barındırmak, uzun vadede negatif strese neden olur.

Sonuçta bir değerlendirme yaparsak, stres, herkesin yaşadığı hayatın biçimine göre içinden ya da dışarından etkiyle meydana gelebilecek bir psikolojik sorundur. Bu etmenleri genelleştirirsek şöyle bir listeyle karşılaşabiliriz :

  • Eşin veya birinci dereceden yakın akrabanın ölmesi
  • Boşanmak
  • Evlilik açısından meydana gelen ayrılıklar
  • Mahkumiyet – cezaevine düşme
  • Annenin ya da babanın vefat etmesi
  • Büyük yaralanma ve hastalık
  • İş kaybetmek, işsiz kalmak
  • Emeklilik
  • Daha önce görülmemiş bir psikolojik buhrana maruz kalmak

Stres Çeşitleri
Aslında temel anlamda 2 çeşit stres mevcuttur. Birisi, kendi içimizden gelen, kendi kendimize düşünerek ortaya çıkardığımız stres, diğeri ise dışarıdan bir çok etmene bağlı olan strestir. Fakat bunları da detaylandırmak gerekir. Her insana göre farklılıklar teşkil etse de aşağı yukarı aynı başlıklar ortaya çıkması gayet normal bir durumdur.

İnsanlarda Stres Oluşturan Durumlar:

1) Fiziki Çevreden Kaynaklanan Stresler: Hava kirliliği, gürültü kirliliği, kalabalık ve radyasyondur. Bunlar, kişinin yaşadığı yer ile doğru orantılı ya da ters orantılı olarak değişmektedir. Her insanın bu durumlara verdiği tepki farklıdır. Örneğin, köyde yaşamış bir insanın şehirde yaşamaya başlaması psikolojik olarak alışma evresi gerektirir. Aynı şekilde, metropol de doğup-büyüyen bir insanın bir anda köye yerleşmesi, sessizlikten ötürü bir psikolojik aşamaya maruz kalmasına neden olabilir.

2) İş Konusundan Kaynaklanan Stresler: Ağır işlerde çalışmak, gece vardiyasında uzun süre çalışmak, aşırı derecede çalışmak, sorumluluk isteyen ve karar verme aşaması barındıran meslekler icra etmek, zamana karşı yarışılan işlerde uzun süre çalışmak, uzun süreli belirsizliğe maruz bırakan işlerde çalışmak ve ast-üst ilişkisinin çok sık olduğu işlerde çalışmak. Bu işler, her kişiyi farklı etkiler ve doğrudan kişisel mizaç ile ilgilidir.

3) Günlük Karşılaşılan Olayların Yol Açtığı Stresler: Bunlar günlük ve çoğu geçici olan, hemen hemen gün içinde hepimizin yaşadığı streslerdir. Örneğin, hafif hasarlı trafik kazası yapmak, trafiğe takılmak, otobüsün kalabalık olması gibi basit durumlardır.

Stres Hastalıkları
Stres, başlı başına bir hastalığa doğrudan neden olmaz. Fakat çoğu zaman o hastalığın oluşması için ilk kıvılcımı başlatan sebebin başında gelir. Stresin yol açtığı hastalıklar;

  • Migren
  • Üst solunum yolu hastalıkları
  • Kalp hastalıkları
  • Soğuk algınlığı
  • Astım
  • Bel ağrısı
  • Kilo alma
  • Egzama
  • Kısırlık
  • Vajinal enfeksiyon

gibi hastalıkların vücutta oluşmalarına zemin hazırlayan stres, kontrol altına alınıp tedavi edilmediği takdirde, hayat kalitesinin düşmesine sebep olmaktadır.

Stresten Korunma Yöntemleri
Stres; genellikle içi boş kaygıların, üzerine gereksiz yere çok düşünülmesi sonucu oluşur. Stresten korunmanın tek yolu, gereksiz düşüncelerin bilinçaltından silinmesi ile olur. Bununla beraber; düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, gerekli olduğu kadar dinlenmek, aile ile vakit geçirmek, yeni arkadaş ortamı kurmak ve yüksek kalorili yiyeceklerden uzak durmak, stresi azaltmaya ve stresten korunmaya yardımcı olmaktadır.

Yapılması gerekenlerin yanında bir de yapılmaması gereken, stresi tetikleyen bazı durumlar vardır.

  1. Kafein alımını azaltmak: kafein, beyin için bir uyarıcı olduğu için, stresi tetiklemektedir.
  2. Alkol ve Sigaradan uzak durmak
  3. Sonucu elimizde olmayan ve önüne geçemeyeceğimiz şeyleri düşünüp beyni yormamak
  4. Genellikle aşırı stres, kişileri bağımlı olmaya sevk etmektedir. Böyle durumları hissettiğiniz zaman en yakın psikiyatri kliniğine başvurmanız tavsiye olunur.

Stres Tedavi Yöntemleri
Stres, psikolojik bir durum olduğu için, stresin tedavi yöntemleri de psikolojiktir. Çoğu hasta, konuşarak terapi denilen, Psiko-terapi seanslarıyla tedavi edilebilir. Bunun için iyi bir psikiyatr uzmanına danışılmalıdır.

Stres, ilerleyen seviyelerde hem terapi hem de ilaç tedavisiyle ortadan kaldırılabilir. İlaç tedavisinde, Anti-depresan olarak bilinen ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar doktor kontrolünde alınması gereken, reçeteli ilaçlardır.

Yorum yapın