Şizofreni, kişinin duygularını,düşüncelerini ve davranışlarını etkileyen ciddi bir ruhsal bozukluktur. Şizofreninin genetik ve dolaylı olarak bir çok sebebi bulunmaktadır.Aynı zamanda şizofreniden müzdarip olan kimsede gerçeği ve hayali ayırt etme fonksiyonları bozuk olup, içe kapanık ve sorumsuz bir profil sergiler. Toplumsal algının aksine,şizofreni çoklu kişilik hastalığı veya bölünmüş kişilik hastalığı değildir. Şizofreni hastası olan büyük çoğunluk, şiddete meyilli değildir ve diğerlerini tehlikeye atacak davranışlarda bulunmaz. Yanlış bilinenin aksine şizofreni;kötü çocukluk deneyimleri,zayıf aile ilişkileri veya iradesizlik gibi etmenlerle alakalı değildir. Şizofren olan her hastanın kendine özel bir sebep-sonuç ilişkisi vardır.

Şizofreni hastalığı günümüz dünya nüfusunda yüzde 1 oranında görülen ciddi bir beyinsel fonksiyon bozukluğudur. Şizofren olan kimse, çok sık halüsinasyonlar görür ve gerçekle ile hayali ayırt edemeyecek seviyede beyin fonksiyonları tahribata uğramış kimsedir. Çoğu durumlarda da şizofreni hastası kimse motivasyon eksikliği,konsantrasyon bozukluğu gibi rahatsızlıklardan müzdariptir. Şizofreninin bilinen bir kesin tedavisi olmamasına rağmen tüm bu semptomlar tedavi edilebilir düzeyde olduğu zaman, kişi açısından zaman içerisinde büyük gelişimler kaydedilir. Dünya çapında herhangi bir ırk gözetmeksizin ortaya çıkan bu hastalığın görülme sıklığı her grup insan için eşittir. Bu hastalığın sebepleri her durumda farklılık gösterirken, büyük kısmı şahsa özel sebepler ve belirtiler taşır.

Şizofren olan kimse, kendince gerçek olarak algıladığı fakat gerçekle ilgisi olmayan durumlar yaşar. Bunlar değişen beyin kimyasının ve yapısının sonucu ortaya çıkan semptomlardır. Örneğin, hasta kendi kafasının içerisinde sürekli bir takım sesler duyduğunu iddia eder. Gerçekte olmayan varlıklar gördüğünü iddia eder. Bu varlıkların ve seslerin kendisi için bir tehlike oluşturduğunu,bunların kendisine zarar verecek şeyler olduğunu,bu düşüncelerin sürekli kendisini izlediğini zanneder. Bu durumu yaşayan hastaların günlük davranışlarında değişiklikler gözlenmiştir. Bunlar, yemek yememek, banyo yapmamak gibi günlük rutinine uymayan davranış bozukluklarıdır. Aynı zamanda şizofreni hastaları, kendince çeşitli bağımlılıklar edinerek, kendi kendilerini tedavi ettiklerini düşünürler. İçkiye bağımlılık, uyuşturucu ya da sigaraya bağımlılık gibi zararlı alışkanlıklara olan bağımlılık cinsleri, şizofren hastalarında çok sık karşılaşılan durumlardır.

Şizofreni bir kronik bozukluktur ve toplumda tuhaf bir şekilde  yanlış ve gerçeklerle alakası olmayan ön yargılar vardır. Örneğin şizofren tedavisi gören hasta zamanla çok daha iyi olur,kötü olmaz. Şizofreni tedavi edilen bir hastalıktır. Özellikle doğru tedavi yöntemi,tıbbi uygulamalar ve yaklaşımlar uzun vadede şizofreniye karşı üstün gelir.

Şizofreni Nedenleri Nelerdir ve Nasıl oluşur ?
Şizofreninin nedeni tıbben hala tam olarak aydınlatılamamakla beraber, çoğu zaman bu hastalığın nedeni kişiden kişiye değişmektedir. Çünkü yapılan araştırmalar ortaya koymuştur ki, her şizofreni hastası farklı olgular sonucunda bu hastalığa yakalanır. Bunlardan bazıları aşağıda sıralanmıştır;

Genetik Faktörler
Bilim insanlarının ortaya koyduğu kanıtlara göre şizofreni hastalığı, genetik miras olarak kişide ortaya çıkabilmektedir. Miras olarak ortaya çıkmakla beraber, kişinin baba veya anne tarafında bir kişide bile olması, hastalığın ilerlemesi için uygun zemini bulması demektir. Genetik faktörlerle beraber, hormonal değişimler, kişinin ergenlik çağında bir takım büyük ruhsal bunalımlar yaşaması, kişinin çok büyük zorluklarla başa çıkmak zorunda olması da şizofrenin oluşumu için sebeplerdir.

Biyolojik, Kimyasal ve Yapısal Faktörler
Bilim insanlarının büyük bir kısmı, şizofreni hastası olan insanların beyin kimyalarında bir dengesizlik olduğuna inanıyor. Sağlıklı beyin yapısında belli düzeylerde olan dopamin, serotonin (mutluluk hormonu diye de bilinir) ve glutamat gibi hormonların, şizofren hastalarında istenilmeyen oranlarda olabildiği tıbben yapılan tetkiklerde ortaya konmuştur. Bunun sonucunda da değişik ruh hallerine bürünen hastada şizofreniyi tetikleyebiliyor. Aynı zamanda şizofren hastalarında farklı kokulara, tatlara ve seslere karşı aşırı hassasiyet söz konusudur. Bilim insanları bunun da beyindeki bu hormonların anormal düzeylerini kaynak gösteriyorlar.

Viral Enfeksiyonlar ve Bağışıklık Sistemi Bozuklukları
Anne karnındayken viral (ağız yoluyla) olarak bulaşan hastalıkların etkisinde kalmak (grip gibi,ateşli hastalık gibi), ileriki yaşlarda şizofren olmaya sebep olabilir. Bu durum tam olarak kanıtlanamadıysa da, bilim insanları hamilelik döneminde viral yolla enfeksiyon geçirmiş annelerin çocuklarının yüksek risk grubunda olduğu kanısındalar.

Şizofreninin İlk İşaretleri Nelerdir ve Nasıl anlaşılır?
En başta belirttiğimiz gibi, şizofreninin sebepleri ve belirtileri kişiden kişiye çeşitli olarak değişmektedir. Bu yüzden şizofreni belirtileri ilk başta başka hastalıkların semptomlarıyla benzeşme gösterebilir. Ama mutlaka gözlemlenmesi ve düşünülmesi gereken bir hastalıktır. Bu hastalığın ilk belirtileri aşağıdaki gibidir ;

• Gerçekte var olmayan şeyler görmek ve duymak
• Devamlı artan bir biçimde, sürekli “izleniyorum” hissine kapılmaya başlamak
• Saçma ve anlamsız şeyler yazıp,söylemek
• Tuhaf vücut şekillendirmeleri ve değişik biçimde oturmak.
• Çok önemli durumlarda bile kayıtsız,umursamaz hissetmek
• Akademik anlamda ya da çalışma anlamında kötüye gitmek,negatif anlamda geriye gitmek
• Hijyen ve dış görünüşün negatif anlamda değişmesi
• Karakter değişimi
• Sosyal olaylardan ve ortamlardan geri çekilmek, sosyalleşmeyi durdurmak,bırakmak
• Sevilen insana karşı korkunç ve sinirli bir yaklaşım sergilemek
• Uyku bozuklukları ve konsantrasyon güçlükleri
• Uygun olmayan ve utandırıcı davranış
• Dinsel ya da okült olaylara çok aşırı bağlanma

Görüldüğü üzere bu detaylı liste şizofreninin belirtilerini oluşturmaktadır. Yukarıdaki listedeki durumlardan bir veya bir kaçıyla karşılaştıysanız ve bunlar 2 haftadan fazladır devam ediyorsa mutlak sürat le doktora görünmenizi tavsiye ederiz.

Şizofreni Belirtileri Nelerdir? ve Şizofreni Türleri Kaç Çeşittir?
Şizofreni belirtileri pozitif belirtiler ve negatif belirtiler olarak ikiye ayrılır. Hastaya hastalıkla beraber eklenen huylar/durumlar pozitif belirtiler, hastalık sonrası hastada eksikliği görülen durumlar için negatif belirtiler olarak adlandırılırlar.

Pozitif Belirtiler
– Hayali durumlar, aldanmalar, kendini dini figür olarak görmek, kendini ajan olarak görmek

– Halüsinasyon görmek,gerçek olmayan duygular yaşamak,hayali sesler duymak, gerçekte var olmayan şeyler görmek, en meşhur olarak da kişi kendine bir takım emirler verildiği zanneder.

– Düşünme ve iletişim bozuklukları, kişi konudan konuya atlayarak bir olayı anlatır ve özellikle şizofren hastalarının ortak özelliği olarak aşırı derecede uydurulmuş söz ve olaylardan bahseder. Kendi kişisel hayal dünyasında kurguladığı şeyleri gerçek olarak yansıtır. Şizofren hastası bir kişi, bir olaydan ya da kişiden bahsederken aşırı derecede abartarak anlatır.

– Genel davranış bozuklukları,hijyene ve dış görünüşe özem göstermeme, havaya uygun olmayan kıyafetler giyme eğilimi gösterir.

Negatif Belirtiler
– Sosyal organizasyonlardan ve kalabalıkla bir araya gelmekten imtina ederler ve çoğu zaman bunlara katılmazlar. Bu konularda çok aktif olan kimse, şizofren olduktan sonra sosyal olan hiç bir ortamda bulunmak istemez.

– İlgi eksikliği ve tutku eksikliği, boşluğa düşme, motivasyon eksikliği, yapılması gereken konunun üzerine düşmeme

– Duygusal keskinlik, çabuk alınma, silik ve tutuk bir karaktere bürünme

– Organizasyon ve hafıza anlamında eksik olma durumu, ezberlenmesi gereken şeylerin ezberlenilememesi, iş veya okul durumundan gerekli olan görevlerin yerlerine getirilememesi gibi belirtiler de negatif belirtiler kapsamında değerlendirilir.

Belirtiler çok geniş skala da yer alırlar ve herkeste kişisel olarak değişirler. Fakat bütün bu göstergelerin hepsi, uzun yıllar boyu tıp camiasında toplanmış ve incelenmiş belirtilerdir. Bu yüzden bu toplanan veriler türlere ayrılarak şizofrenin bir çok türü olduğu saptanmıştır. Bu türler ;

1. Paranoid Tür
2. De-organize Tür
3. Katatonik Tür
4. Ayrışmamış Tür
5. Kalıntı Tür
6. Basit Şizofreni

Gibi türlerdir. Fakat bu sonuçların hepsi ilaç tedavisiyle,doğru tıbbi yaklaşımla tedavi edilip,kontrol altına alınmaktadır. Eğer şizofreni hastalığıyla karşılaştığınızı düşünüyorsanız mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurunuz.

Şizofreni Hastalığının Tedavisi ve Şizofreniyle Mücadele
Şizofreninin ameliyatla veya kesin olarak bir tedavisi henüz bulunmamaktadır. Fakat şizofreni hastalığına yakalanmış insanlar, medikal tedaviyle eski mental sağlıklarına kavuşturulmaktadır. En başta tedaviye başlama şekli, beyin kimyasını tekrardan dengeli haline kavuşturmak için uygulanan yönergelerdir. Bu yönergeler nöroleptik ya da antifizyotik olarak adlandırılmaktadır. Şizofren olan hastanın sürekli olarak halüsinasyon görmesi, olmayan durumları gündeme getirmesi ve bunlardan direkt olarak etkilenmesi gibi durumların tedavisine bu sayede başlanmış olur. Fakat bu tedavinin yan etkileri mevcuttur. Ayrıca bazı durumlarda bazı hastalar bu tedaviye yanıt vermemektedirler. Bu yüzden aynı mantıkla başka bir tedavi yöntemi olarak “klozapin” adı verilen uygulama, hastalara uygulanmaktadır. Klozapin, çok etkili bir medikal ilaç tedavisi yöntemidir. Fakat tüm diğer uygulamalar gibi klozapin’in de yan etkileri mevcuttur. Bu yan etkiler, kilo almak,diyabet riski ve diğer medikal sorunlardır. Şizofren tedavisinde unutulmaması gereken bir diğer husus da, hastalık giderilirken, diğer ilaç uygulamalarına karşı olarak maalesef gelişen yan etkilerdir.

Şizofreni ile İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar
Yanlış: Şizofreni, bölünmüş kişilik ya da çoklu kişiliktir.
Doğru : Bu sanrıya şizofreninin kelime kökü sebep olmaktadır. Fakat, zannedildiği gibi şizofren hastası çoklu kişilik ya da bölünmüş kişiliğe sahip değildir. Hastada bu durumu kanıtlayan tıbbi durumlar ortaya konamamıştır.

Yanlış : Şizofreniye, kötü ebeveyn-aile ilişkisi ya da zayıf kişilik sebep olur.
Doğru : Bunun yanlış bir görüş olması şu durumdan kaynaklanır : her zayıf kişilikli insan şizofren değildir ya da aile ilişkileri kötü olan her insan şizofren değildir mantığıyla yola çıkarsak, bu mit otomatik olarak yanlışlanır. Ayrıca şizofreni, bir çok etmenden etkilenen çok boyutlu bir hastalıktır.

Yanlış : Şizofren hastaları, şiddet uygularlar.
Doğru : Şiddet uygulamak bir kişisel bozukluktur. Ve şizofrenle ilgisi ortaya konulamamıştır.