Paranoya Belirtileri: Kişilerin şüpheli ve ön yargılı davranışlar sergilemesi, paranoyada sık görülen belirtilerdendir. Depresif ruh hali, güçsüz hissetmek, korku, endişeye kapılmak, etraftan kendisini soyutlamak, çevresinden uzaklaşmak gibi durumlar, paranoyanın belirtilerindendir. Diğer yandan çevresi ile anlaşamama, kavgacı tutumlar sergileme, etrafına kötülük yapma eğiliminde bulunmak ve cinsel sorunlar da paranoyanın belirtileri arasında yer almaktadır.

Eleştiri kabul etmemek, insanların düşündüklerinden zararlı ve tehlikeli anlamlar çıkartmak, sürekli kendini savunma durumunda olmak, başkalarına güvenmemek, alınganlık, insanları yalancı olarak görmek, affetmeyi ve unutmayı imkansız olarak düşünmek, sır paylaşmamak, ikili ilişkilerde zorlanmak paranoya belirtilerinden diğerleridir.

Paranoya Nedir?
Paranoya ruhsal ve zihinsel bir problemdir. Korku ve endişeli düşüncelere sahip olmak ve bu düşüncelerin çok ağır ve güçlü olması sorunudur. Genellikle paranoya hastası kişiler diğer insanların düşüncelerinin kendileri hakkında kötü olduğuna inanırlar ve komplo teorilerine kendilerine inandırırlar.

Paranoyası olan kişi çoğunlukla gerçek olmayan durumlara ve mantıksız durumlara inanmaktadır. Paranoya, fobiden farklıdır. Çünkü fobiler mantıksız korkulardır ve bu korkularda birini suçlama durumu yoktur. Ancak paranoyada suçlama durumu vardır. Paranoyada kişilerde, güvensizlik, iftira ve kuşkulu olma durumu sürekli görülmektedir. Paranoyası olan kişiler bir olayın kendisine karşı kasıtlı yapıldığına inanır ve herkesin kendisine karşı olduğunu düşünürler. Paranoyada ya da paranoyak düşüncede üç özellik vardır. Sürekli kötü bir şeyler olacağından korkmak, kişinin başına gelen kötü şeylerden başkalarını sorumlu tutmak, mantıksız ve abartılı olan olaylara, olgulara inanmak.

Paranoya Belirtileri
Paranoya genelde genç erişkinlik dönemlerinde başlar ve diğer kişilerin davranışlarının kişinin kendisine karşı kötü olduğunu yorumlar. Ayrıca sürekli olarak güvensiz ve kuşku dolu olma halindedirler. Paranoyanın belirtilerinin kişilerde görülme şeklini şu şekilde sıralayabiliriz; ortada bir sebep yokken başkalarının kendisini kullandığını, zarar vereceğine ya da aldattığından şüphelenmesi, arkadaşlarının kendisine bağlılığından şüphelenir ya da yersiz kuşkulanır, söylediklerinin kendisine karşı kullanılacağını düşündüğünden kimseye sır veremez, normal, sıradan olaylarda bile anormal, mantıksız anlamlar çıkarabilir, sürekli kin tutar, affetmeyi zor bir düşünce olarak görür, öfke ile tepkiler verebilir, insanların sadakati hakkında sebepsiz yere kuşkulara kapılabilir.

Paranoyası olan kişiler başkalarına ya da arkadaşlarına karşı sebepsiz kuşkulara sahip oldukları için söylediklerinin kendisine karşı kullanılacağın düşünmektedirler ve çevresindekilere güvenmekte ya da yakınlaşmakta zorluk çekmektedirler. Genellikle kişisel sorulara bu nedenle cevap vermek istemezler. Bazı durumlarda yapılan iltifatları bile başka türlü anlayıp tepki gösterebilmektedirler. Eğer kendisine yardım teklif edilirse, kendisinin yetersiz görüldüğünü düşünerek yardım teklifini reddedebilirler.

Kıskançlık içinde olabilir ve bunu kanıtlamak için mantıksız sebepler öne sürebilirler. Ayrıca, ihanete uğrama korkusundan dolayı ilişkilerinde kontrolü elinde tutmak isterler. Arkadaşlarının ya da eşinin nerede olduğunu, ne yaptığını kontrol altında tutmak isterler. İkili ilişkilerde genellikle problem yaşarlar. Buna bağlı olarak kuşkulu olmasından dolayı uzak durmaya çalışırlar ve soğuk davranırlar. Kuşkucu ve kavgacı tutumları insanlarda sert tepkiye neden olabilir.

Paranoya Nedenleri
Paranoyanın nedenleri kesin olarak bilinemese de çeşitli teoriler bilim adamları tarafından ortaya atılmıştır. Örneğin; genetik unsurlar, beyin kimyasalları, travmatik olaylar, stres, fiziksel faktörler ve birden çok faktörün birleşimi gibi sebeplerdir.

Genetik unsurlar: Genetik unsurlar için yapılan araştırmalar tam anlamıyla yeterli değildir ve genetik unsurlar için kesin bir şey demek doğru olmaz. Fakat bazı görüşlere ve çalışmalara göre sadece genetik unsurlar paranoyayı açıklamaya yetmemektedir.

Beyin kimyasalları: Duygu ve düşüncenin temelindeki maddeler beyin sıvılarıdır. Marijana, kokain, amfetamin gibi maddeler beyin kimyasallarında bozulmaya yol açmaktadırlar. Bu nedenle beyinde paranoyak düşünceler ve davranışlar ortaya çıkmaktadır. Bir takım araştırmacılara göre beyindeki biyokimyasal yapının bozulması sonucu ortaya çıkan zihinsel sorunlar paranoyadır. Ancak bunun kesinliği tartışılmaktadır çünkü henüz kanıtlanmamıştır.

Travmatik olaylar: Travmatik olaylar da paranoya nedenlerinden biridir. Hayatı boyunca ya da hayatında travmatik olay yaşayan bir kişinin davranışları insanlara karşı şüpheli olabilmektedir.

Stres: Yapılan bazı çalışmalar stres ile birlikte paranoyanın arttığını belirlemiştir. Uzun süre stres altında olan kişilerde buna göre paranoya olma ihtimali çok daha yüksek olmaktadır. Buna rağmen tam olarak stresin paranoya oluşumundaki gücü kesin olarak saptanamamıştır.

Fiziksel faktörler: Damar sertleşmesi, yüksek tansiyon ya da beyindeki kan dolaşımında bozulma gibi sağlık problemleri karşısında paranoya sahibi olma ihtimalinin yükseldiği belirlenmiştir. Bunun dışında felç geçirme, bunama veya Alzheimer gibi hastalıklar ve işitme kaybı gibi hastalıklar da paranoyanın oluşmasına neden olmaktadır.

Birden çok faktörün bileşimi: Çevresel unsurlar, yaşam tarzı ve genetik faktörler gibi birden fazla unsurun bir araya gelmesi ile paranoyanın oluşmasında etkili olduğu düşünülmektedir.

Paranoya Testi Nasıl Yapılır?
Psikolojik hastalıklar uzman gözetiminde teşhis edilir. Paranoya için bir test yoktur.

Paranoya Tedavisi
Paranoya tedavisi olan zihinsel bir hastalıktır ve tedavisi belirtilere göre değişmektedir. Belirtilerin özelliklerine ve şiddetine bağlı olarak farklı şekillerde tedavi edilebilir. Paranoyanın tedavisi, ilaçla, terapiyle ya da kliniklerde tedavi edilebilir.

İlaç tedavisi: Paranoyanın tedavisinde anti-anksiyete veya anti-psikotik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar belirtilerin hafiflemesi için yardım edebilir.

Terapi: Hastaların terapilerde dürüst ve açık şekilde problemlerini ve yaşadıklarını anlatmaları gerekmektedir. Terapiler, psikiyatrist ya da psikolog eşliğinde tedaviye yardımcı olmak amacı ile yapılmaktadır.

Başa çıkma becerisi: Paranoya tedavisinde başa çıkma becerisi ile hastaya başka açıdan düşünebilme yetisinin aşılanması ve problemler ile kendi kendine başa çıkabilme becerisinin kazandırılması ile hastanın tedavisi amaçlanmaktadır. Hastaların kişisel özellikleri de önemli rol oynamaktadır tedavide.

Hastane ya da klinikte yatılı tedavi: Paranoya hastalarının durumları eğer ciddi seviyede ise hastane ya da klinikte kalarak tedaviye başlanabilir.