Kist hidatik hastalığı ya da halk arasında kist hastalığı da denilen bu hastalığın parazitleri kurt, çakal, köpek gibi et tüketen hayvanlarda görülmektedir. Bu parazitler, hayvanların dışkısı ile dışarıya atılır ve bu dışkılarda parazitin yumurtaları bulunur. Bu yumurtaların bulaştığı meyve ve sebzelerin iyi yıkanmaması ile insanlara da ağız yolu ile bu parazit bulaşır. Bu hastalıkta konak döngüsü vardır. Dışarı atılan parazitler otlara bulaşır ve bu otları tüketen koyun, inek gibi hayvanlar bu hastalığa yakalanır.

Bu hayvanlarda da kan yolu ile karaciğer ve akciğer olmak üzere diğer organlara bulaşır. Bu döngü içinde, bu hastalıklı hayvanların sakatat parçalarını kedi köpek gibi hayvanlar tüketmesi sonucu parazit tekrardan bu hayvanlara ulaşır. İnsanlar bu döngü içinde ara konak görevinde olurlar. Parazitlerin yumurtasının bulaştığı sebze ve meyveler, iyi yıkanmaması sonucunda insana bulaşır ve insanda ise en çok karaciğer ve akciğer olmak üzere diğer organlara da yerleşerek, organlarda kistlere neden olur.

Kist Hidatik Nedir?
Bu hastalığa neden olan parazite echinococcus granulosus adı verilmektedir ve bu parazitler köpek, kurt, tilki gibi et tüketen hayvanlarda görülmektedir. Halk arasında kist hastalığı olarak da bilinmektedir. Parazit hayvanların ince bağırsağında yer edinir ve dışkı yolu ile atılan yumurtalar sonucu da insanlara bulaşır. Dışkı ile atılan bu yumurtalar yağmur ve rüzgar gibi etmenler ile dağılırlar. İnsanlara çiğ tüketilen meyve ve sebzeler, yıkanmayan besinler ya da kirli içme suyu yolu ile bu yumurtalar yoluyla parazit bulaşır. Bunun yanında sadece insanlara değil bazı ot tüketen hayvanlara da hastalık bulaşabilmektedir. Hastalık barsaktan geçerek, kan yolu ile büyük ölçüde karaciğer ve akciğere ve diğer organlarda yaşamını sürdürür. En sık karaciğer ve akciğerde görülmektedir. Bunun dışında dalak, böbrek ve diğer organlarda da görülebilmektedir.

Hayvancılıkla uğraşan insanlar risk altında olabilirler. Ülkemizde ise bu hastalığın görülme sebeplerinden biri kurban bayramında yapılan kesim sonrası hastalıklı sakatatları hayvanlara yedirmek veya ortada bırakarak hayvanların ulaşmasını sağlamak olarak söyleyebiliriz. Kist insandan insana bulaşmaz ve hayvanların dışkısı ile çıkan yumurtalar döngü halinde devam eder. Hastalık ciddiye alınmadığı taktirde ciddi sonuçlara yol açabilir.

Kist Hidatik Belirtileri
Hastalık yıllar boyunca belirtisiz seyredebilir. Bunun nedeni ise kistin küçük olması olabilir. Zaman içinde kist büyüdükçe, kistin oluştuğu bölgeye bağlı olarak belirtiler görülmeye başlar. Eğer karaciğere de kist var ise, karaciğerin sağ tarafında ağrı, bulantı, kusma gibi belirtiler gözlemlenebilir. Akciğer tulumunda olması durumunda, solunumda sıkıntı, kanlı tükürme, öksürük ve göğüs ağrısı görülür.

Bunun yanında sancılı karın ağrıları, solunumda sıkıntı çekmek, kusma, bulantı, yüksek ateş, öksürük, kanlı balgam, şiddetli göğüs ağrısı, nefes darlığı, morarma, koyu renkli ya da hafif sarılık gibi belirtiler de genel olarak hastalığın belirtileri arasındadır.

Kist Hidatik Tanısı
Tedavi yöntemlerinden biri serolojik tanı yöntemleridir. Bu yöntem, casoni cilt testi ve weinberg kompleman birleşme testi, indirekt hemaglütinasyon testi, lgG Elisa gibi testler ile tanı konulabilir. Ancak bu testler sınırlı değere sahiptirler. Diğer bir yöntem ise radyolojik görüntülemedir. Bu tanı çeşidinde kistler, sağlam hidatik kist, basit veya tipik kist olarak adlandırılır.

Reptüre hidatik kist enfeksiyon olması ya da olmaması durumunda komplike olarak adlandırılır. Diğer bir yöntemi ise akciğer grafisidir. Bunun yanında ise bilgisayarlı tomografi de tanı çeşididir. Bilgisayarlı tomografi, kist ve solid lezyon ayrımı için önemlidir.

Kist Hidatik Ameliyatı Sonrası
Hastalar klasik açık cerrahi müdahale sonrasında büyük bir ağrı hissederler ve hastalara uzun süre ağrı kesici kullandırılır. Hastaların hastanede uzun süre kalmaları gerekebilir ve günlük hayatlarına dönüşleri bir kaç ay ya da daha fazla sürebilir. Ancak laparoskopil ameliyatlar sonucunda damar yolu ile verilen serumun kesilmesi ve ilaçların da müdahaleden sonraki gün kesilmesi ile hastalar 2 ile 3 gün içinde hastaneden ayrılabilir. Daha sonra 7 ile 10 gün içinde kontrol edilmeleri gerekmektedir. Bu kontrolden sonraki süreçte hastalar günlük hayatına geri dönebilmektedir.

Kist Hidatik Tedavisi
Kist hidatik hastalığı için ilaç ile tedavisi bulunamamaktadır. Parazite karşı etkili olan bazı ilaçlar vardır fakat ilaç sadece tek başına yeterli olamamaktadır ve ilaç ile birlikte tıbbi tedaviye de ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun yanında son dönemlerde gelişen girişimsel radyoloji ile birlikte hastalıkta tıbbi müdahaleye gerek olmadan perkütan drenaj denilen yöntem ile tedavi mümkün olabilmektedir. Cerrahi tedaviye ihtiyaç olduğu zaman ise açık ya da laparoskopik cerrahi çeşitleri uygulanmaktadır.

Bazı yolları izleyerek ve dikkat ederek de bu hastalıktan korunma şansı vardır. Hijyen ve temizlik ve bunun yanında kişisel temizlik de önem arz etmektedir. Meyve ve sebzeler tüketilmeden önce bol su ile yıkanmalıdır. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar kesildikten sonra organlarının dışarda bırakılmaması gerekmektedir. Kontrolsüz olarak kesilmiş hayvanların etlerinin yenmemesi gerekmektedir. Köpeklerin aşıları ve parazit tedavilerinin düzenli ve doğru olarak yapılması gerekmektedir. Sahipsiz köpeklerin bakımı ve tedavileri için belediyelerin çalışması gerekmektedir.