Huntington hastalığı ilk olarak 1872 yılında Dr. Huntington tarafından isimlendirilmiştir. Hastalık ilk başlarda kolay fark edilemeyen ve ilerledikçe belirti gösteren bir sağlık sorunudur. Hastalık ilerledikçe kişilik ve davranış bozukluğu şeklinde kendisini gösterir. Bu psikolojik sorunlar ruhsal değişkenlikler ve sinirlilik hali, depresyon ve şiddetli öfke atakları şeklinde gelişim gösterir. Kişinin sinir sisteminde oluşacak sorunlardan kaynaklı olarak yüz, el ve kollarda seğirmeler ortaya çıkmaktadır.
Hastanın kaslarda ki koordinasyonlar bozularak hastanın hareket yetileri sekteye uğrar. Konuşmalarda anlamsızlaşmalar ortaya gelebilir. Hastalık zamanlar öğrenme zorluğu, sıradan işleri bile yapmada güçlük çekmeye kadar gider. Huntington hastalığının son dönemlerine doğru hasta kendi işlerini tek başına yapamayacak duruma gelir. Hastalıkta kas ve iskelet sisteminde sinir sistemine bağlı olarak işlevlerini yerine getiremediği için hasta için oldukça güç sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Fiziksel ve ya zihinsel yetenekler sürekli olarak gerileme gösterir. Huntington hastalığı olan bireylerin psikolojik olarak da sorunlar yaşadığı sık görülür. Hem hastanın yakınları için hem de hasta için oldukça güç ve yorucu bir hastalıktır.
Huntington Hastalığı Nedir?
Hungtington hastalığında her aile ve her birey için etkileri oldukça farklılık gösterir. Hastalık ilk olarak kontrol edilmesi güçleşen kas hareketleri, sendeleme, konsantrasyon bozuklukları, çabuk depresyona girme ve kısa süreli hafıza zorlanmaları yaşamaları olarak ortaya çıkar. Hastalık genç yaşlarda da oldukça sık görülebilir. Özellikle 30 ila 50 yaş arasında oldukça sık rastlanmaktadır. Daha genç yaşlarda gelişen semptolarda juvenil hungtington hastalığı görülür.
Erkeklerde veya kadınlarda hastalığın görülme oranları aynı düzeydedir. Irk olarak da Hungtington hastalığı her ırakta görülebilmektedir. Fakat en çok Avrupa kökenli ırklarda rastlanmaktadır. Hastalık genetik olarak oldukça etkilidir, bu geni taşıyan her bireyde erken ya da geç olmak üzere hastalık kendisini göstermektedir. Hastalığın gelişme evresi bulunur. Hungtington hastalığının da gelişim evresi 10 yıl ile 25 yıl arasında değişkenlik göstermektedir.
Hastalığın ilerleyen evrelerinde yürüme zorluğu, konuşma güçlüğü, yutkunma sorunları, düşünme ve akıl yetilerinin kaybolması gibi ciddi sorunlar kendisini göstermeye başlamaktadır. Bu hastalığın genlerini taşıyan bireylerde çeşitli genetikler testler yapılması ile bu hastalık riskinin olup olmadığı kolayca anlaşılabilmektedir. Ailede ya da akrabalarda hungtington hastalığı var ise bu aileye mensup üyelerde de gelişme olasılığı oldukça fazladır. Gen dediğimiz olgular vücudumuzu şekillendiren kodlardan ibarettir. Yüz şeklimizden, organlarımızın yapısına hatta geçirebileceğimiz hastalıkların özelliklerine kadar etkili kodlardır. Hungtington hastalığının oluşumunda da bu genler oldukça etkilidir.
Huntington Hastalığı Belirtileri
Hungtinton hastalığında hareket, akıl ve psikolojik belirtiler olarak üç alanda kendisini gösteren etkiler barındırır. İstem dışı ani hareketler, göz, el ya da kollarda seyirmeler bu hastalığın ilk belirtilerindendir. Hastada konuşma güçlüğü ve diyalog kurma zorluğu çekme, belirli düşünceler üzerine yoğunlaşma, düşme, sakarlıklar, ellerin ve kolların tutmaması, bazı konulara odaklanamama, yeni bilgilerin öğrenilmesinde güçlük çekmek de diğer belirtiler arasında yer alır.
Bunun dışında psikolojik olarak üzüntü, mutsuzluk, normal aktivitelerden uzaklaşma, uykusuzluk ya da aşırı uyuma sorunları, yorgunluk, değersiz hissetme ve suçluluk problemleri kendisini göstermeye başlar. Hastada iştah kaybı, cinsel isteksizlik, obsesif bozukluklar, bilgilerin kolay unutulması, kas sorunları, vücudun bazı bölgelerinde titremeler, kaygı bozuklukları ve bipolar bozukluklar hungtington hastalarında görülen sık belirtiler arasındadır.
Huntington Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Hungtıngton hastalığı yapılacak olan çeşitli testler sayesinde tetkik edilir. Gen testleri, kas ve iskelet sistemini kontrol etmek amaçlı film ve testler bunların başında gelir. Aynı zamanda hasta psikiyatrik yardımda alması gerekebilir. Çünkü hastalık sinir sistemine zarar verdiği için beyin sinirleri de bundan etkilenerek psikolojik sorunlara neden olabilir.
Huntington Hastalığı Hakkında Son Gelişmeler
Hungtinton hastalığı genellikle genetik nedenlere bağlı olarak gelişmektedir. Bu nedenle bu tür hastalığa yakalanmış yakını olan kişiler sağlık kontrolünden geçmelidir. Bununla birlikte böyle bir hastalık oluşumu söz konusu ise hastalık bu sayede ötelenebilir. Bu hastalığın kesin bir tedavisi olmasa da etkilerinin azaltılması ya da hastalığın meydana gelmesinin ileri zamanlara ertelenmesi sağlanabilir. Bir diğer yöntem ise tüp bebek tedavilerinde mümkün olan gen değişimi olabilir. Bu sayede yeni doğacak çocuğun genlerinde bulunan hungtington hastalığı önlenebilir. Fakat bu büyük bir sağlık işlemidir ve her zaman uygulanması mümkün olmayabilir ya da çok maliyetli olabilir.
Huntington Hastalığı Tedavisi
Tedaviler hungtington hastalığını geri çevirmeye yetecek düzeyde değildir. Fakat hastalığın belirtilerinin aza indirilerek hastanın daha rahat bir hayat sürmesi sağlanabilir. Psikolojik destek verecek ilaçlar, hareket ve kas sistemini güçlendirici ilaçlar bunların başında gelebilir. Hasta için çoklu tedavi yöntemleri uygulanarak hastanın bünyesinin bu hastalığa adapte olması sağlanır. Bazı ilaçlar ise kişilerde yan etkiler oluşturabildiği için kontrol altında tutulmalı ve acil müdahale gerektiren durumlarda müdahale edilmelidir. Hareket bozukluklarının giderilmesi için antipsikotik ilaçlar kullanılabilir.
Bu ilaçlar hareketleri baskılama özelliğine sahiptir. Kontrol dışı ve istem dışı hareket etmeyi önler. Kasların sertleşmesine neden olabilir. Diğer ilaçlar ise hastanın nöbet geçirmesini önlemek amaçlı ilaçlardır. Distoni denilen kas gevşekliklerinin ve kas sertleşmesinin önlenmesinde kullanılır. Kaygı bozukluklarını önleyen ilaçlar ya da bilinç değişikliğine neden olan problemlere karşı ilaçlarda kullanılabilir. Bu sorunlar için birkaç uzman aynı anda hareket edebilir. Psikiyatrik rahatsızlıklarda ise tedavi ve ilaçlar hastalığın çeşidine ve durumuna göre değişmektedir. Antidepresanlar bunlardan birisidir. Antidepresanlar genellikle obsesif kompulsif bozuklukların tedavi edilmesinde kullanılır ve kusma, ishal ya da uykusuzluk gibi yan etkilere sahiptir.
