Vücut sıcaklığının yükselmesi ile gelişen semptomlara havale denmektedir. Havale genellikle çocuklarda görülür. Yetişkinlerde ise bu bozukluk söz konusu ise epilepsi şeklinde adlandırılır. Halk arasında nöbet olarak da adlandırılır. Canlı yaşamının doğumundan itibaren ilk 5 sene bu sorun ile karşılaşma riski vardır. Geçici olan ve tekrarlanabilen olarak ayrılmaktadır. Yüzde soluklaşma, bilinç kaybı, vücut kontrolünü kaybetme ve yüksek ateş sorunu havalenin belirtilerindendir. Havale öncesinde kesin net belirtilere rastlanamaz. Havale geçiren kişiler gözlemlenir ve testler yapılır. Gözlemlenen hasta havale öncesinde tepkime veriyor ise bu belirtilerle birlikte hastaneye gidilmelidir ya da rahatlatıcı tedaviler uygulanmalıdır. Soğuk su ve bez ile vücut ısısı düşürülmelidir. Ya da havale sırasında kontrolünü kaybeden kişinin bir yere çarpmaması için tedbir alınır.

Havale Nedir?

Beyin tüm vücudun kontrolünün ve komutların gerçekleştiği yerdir. Beyin de elektriksel uyarılar gerçekleşir. Bazen anormal uyarılar gerçekleşir bu da istem dışı hareketlerin oluşmasına neden olur. Bu sorunu havale olarak adlandırabiliriz. Havale geçiren kişi çevreden gelen tepkilere duyarsızlaşır ve bazı yetilerini kaybeder. Vücut çeşitli kasılmalar yaşar. Çırpınma ve ya kasılma olarak saptanan bu hareketler konvulzisyon (havale) olarak adlandırılır. Ani, geçici konvulziyonlar, ateş nedeni ile oluşan ve gelişen durumlardır. 6 aylık bebeklerde ve 2 yaşındaki çocuklarda ateşli havele çok sık rastlanır. Henüz çocuğun gelişmemiş sinir sistemi olduğundan dolayı 6 ay ve 2 yaş arası çocuklarda havale riski artar. Bu durum aileden gelen kalıtsal bir eğilim de olabilir. Kronik tekrarlayıcı konvulziyonlar ise havale türü krizlerin yenilenmedi ile ortaya çıkar. Bu tür krizlerde beyinde hasar olup olmadığı araştırılır. Çünkü beyin dokuları ciddi zararlar görebilir. Normale nazaran bu tür hastalar daha çabuk kilitlenebilir.

Havale Belirtileri

Havale geçiren çocuklarda aniden sararmış bir deri gözlemlenir. Bilinç yavaş yavaş kaybedilir. Gözlerde görme bozuklukları yaşanır ve kısa süre sonra kriz biter. Sesli nefes alıp verişler başlar, sinirsel bir gevşeme yaşanır ve uykuya dalarlar. Bazı durumlarda vücutta katılaşma, sararma ve düşme gerçekleşir. Çoğu zaman belirtileri anlaşılamayabilir. Hafif geçirilen krizlerde çocuğun gözlerinde kayma bilinç kaybına neden olur. Havale geçiren kişinin durumu korkutucu gelebilir fakat bu dış çevreye zararı olan tepkiler değildir. Çocuğun ateşi düşmesi için ılık bir duş aldırılmasında yarar vardır. Ateş düşecektir ve rahatlama sağlanacaktır. Havale riski gözlemlediğiniz durumlarda ilk yardımı evde yaptıktan sonra doktora gitmekte yarar vardır. Herhangi bir semptom gelişmemesi için doktor tedavinin geri kalan kısmını tamamlar. Çocuklarda ateş bazen basit sebeplerden oluşabilir. Fakat bazen de tehlikeli enfeksiyon kapılması ile de görülebilir. Ateş yükselmesi durumunda, ateş düşürücü ilaçlar kullanılmalı, soğuk bez ve ya su presi yapılmasında fayda vardır. Düşürülemeyen ateşlerde doktora başvurmak gereklidir.

Havale Geçirmenin Sonuçları

Ateşli havale geçiren çocuklarda, ateşli havale geçirmeyen çocuklara nazaran değişiklik gözlemlenmez. Genel olarak sosyal çevrede ya da okul hayatlarında ki başarılarında eksiklik gözlemlenmemiştir. Çocukların havale geçirmelerinin sonuçlarında epilepsi oluşur. Anne ve babaların korkuları genellikle havale geçiren çocuklarda beyin hasarının oluşmasıdır. Fakat bu durum çok sık rastlanan bir durum değildir. Havale geçiren çocuklarda beyinin hasar görmesi nadir rastlanan bir durumdur. Havale sırasında çocuğun bedeni sertleşir ve hareket kabiliyetini yitirir. Gözlerde görme hissi azalır. Bu durum kısa sürelidir. Bu kriz sonrasında da çocuğun bedeni gevşeyerek uyuma isteği uyanır.

Havale Geçirmenin Kalıcı Etkileri

Genellikle ateşli havale geçiren çocuklarda bedensel bir sorun yaşanmaz. Fakat sık ve uzun süren bir havale süreci varsa bu çocuklar üzerinde epilepsi oluşumu gözlemlenir. Bu sorun karşısında çocuk ateş yükselmesine bağlı epilepsi krizleri yaşar. Bu durum da çocuğun kriz sonrasında bitkin düşmesine ve kısa süreli bilinç kaybı yaşamasına neden olur. Bu durum ileri ki yaşlarda da devam edebilir.

Yetişkinlerde Havale Geçirme

Ateş vücutta ki doku ve organların açığa çıkarttığı ısının normalden daha yüksek olmasıdır. Ateş çocuklar üzerinde olduğu kadar yetişkinler üzerinde de tehlikelidir. Ateş bir hastalık değildir fakat bir hastalığın ya da vücutta ters giden bir olayın habercisidir. Vücudun yaşanan olumsuzluğa karşı tepkisidir desek de olabilir. Yüksek ateşin düşürülmesi için ılık su ile duş alımı yapılabilir, soğuk bez ile vücutta ki ısının düşürülmesi sağlanabilir. Eğer ateş düşürülemiyor ise özellikle yetişkinlerde sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekir. Havale geçiren yetişkinlerde de kalıtsal bir sorun yaşanmaz.

Ateşli Havale

Ateşli havale bebeklerde ve çocuklarda ateşlenme ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Genel olarak bu yaşlarda gözlemlenir. Havale çoğunlukla ateşin başladığı ilk günde gerçekleşir. Çünkü vücudun ısıya karşı savaş başlattığı ve direncinin kırıldığı seviye ilk gündür.  Yaklaşık olarak 25 çocukta 1 havale görülür. Havale ne kadar küçükken görülmüşse tekrarlama olasılığı o kadardır. Çocuğun ateşlenmesi korkulacak sonuçlar doğurmaz. Halk arasında havale çok riskli olduğu söylenir fakat her zaman öyle sonuçlar gözlenmez. Yine de tedbir almak önemlidir. Bu yüksek ateşin altında enfeksiyon ya da önemli bir mikrop yatabilir. Havale geçiren çocuk dikkatlice gözlemlenmelidir. Düşüp zarar görmesi önlenmelidir. Nöbet bitiminden sonra sağlık kuruluşuna gitmekte fayda vardır. Nöbet sonrasında baş dönmesi, kusma görülür ise mutlaka sağlık kuruluşuna götürülüp gözlem altına alınmalıdır. Havalenin ne zaman gerçekleşeceğini bilmek zordur. Bu sebeple yapılabilecek erken bir önlem yoktur. Eğer ateşlenme gözlenir ise ateşin düşürülmesi için duş alınabilir ya da ateş düşürücü takviye ilaçlar verilebilir.

Havale Tedavi Yöntemleri

Havale geçiren çocuk gözlenmelidir. Eğer havalenin öncesinde belirtiler yok ise bazı testler yapılmaktadır. 6 yaşından küçük çocuklara aspirin tedavisi uygulanmamalıdır. Karaciğer ve beyin hasarını tetikleyebilir. Çocuğun üzerinde gereksiz kıyafetleri çıkartmak lazımdır. Soğuk kompres yapılır. Çocuğun ateşli olduğu durumlarda zaten üstü örtülmemelidir. Çocuğa bol su içirilerek ateşin düşürülmesine yardımcı olunur. Vücut terleme ile yeterince su kaybı yaşayacaktır. Su takviyesi bu noktada da hastayı rahatlatır. Hastalık sonrasında düzenli ilaç kullanımı tavsiye edilmez. Çünkü kullanılan ilaçlar daha sonrasında istenmeyen sonuçlar da doğurarak başka hasarlara neden olabilir. Doktor önerisi dışında ilaç kullanmamaya da özen göstermekte yarar var. Çok uzun süreli geçirilen havalelerde epilepsi riski artar. Bu durumu durdurmak için doktor bazen kısa süreli tedavi periyodu uygulayabilir.

Ateşli Çocuğa Evde Yaklaşım Nasıl Olmalıdır?