Amip Nedir ?
Amip, tüm dünyada yaygın olarak görülen bir asalak türüdür. Amip, insan hayatı için en tehlikeli ve hayati durumlara yol açan tek hücreli hayvansal bir asalaktır. Genellikle dışkıdan üremekte olan amip, hijyen kurallarının hiçe sayıldığı kıtalarda çok sık olarak görülmektedir.

Genellikle insan tabanlı olarak ortaya çıkan amip, asya kıtasında, hindistanda, çinde ve nüfusun kalabalık olduğu yerlerde görülür. Bunun başlıca sebebi hijyen kurallarına riayet edilmemesi ve temiz içme suyuna kolayca ulaşılamamasıdır. İnsandan insana bulaşıcı olmayan amip, hastaların bağırsak duvarlarına yerleşerek burada hayatını sürdürür. Genellikle bağırsak duvarında büyük yaralara ve apselere neden olan amip, kişinin yaşam kalitesini doğrudan düşürdüğü gibi, uzun süre maruz kalındığında da kalp, beyin, karaciğer yada akciğer gibi organlara sıçrayabilmektedir.

Amip’in belirtileri ve tedavisi kolay değildir. Bunun başlıca sebebi ise, amip’in yol açtığı belirtilerin, bir çok hastalıkla karıştırılması ve yanlış teşhis yöntemlerinin takip edilmesidir. Amip, genellikle detaylı gaita testi vasıtasıyla, kolonoskopi ile bağırsak görüntülenmesi ile yada çeşitli tıbbi testlerin uzun süre uygulanmasıyla ortaya çıkarılabilmektedir.

Amip’in belirtileri genellikle her bağırsak hastalıklarında görülen tıbbi belirtiler olabilmektedir. Bunların başında kanlı ishal, uzun süren kusma, baş ağrıları, mide bulantıları yada kişinin kendisini halsiz hissetmesidir. Bu durumların çoğu genellikle amip’i işaret etmektedir. Fakat amip’in tıbbi belirtileri, genellikle diğer hastalıkların belirtileri ile çok sık olarak karıştırılmaktadır.

Halk arasında hijyensizliğe ve kirliliğe bağlı olarak görülen amip vakaları bir hayli fazladır. Fakat tüm bu oranların fazla olmasına rağmen insanlar tarafından pek bilinen bir asalak türü değildir. Bu yüzden insanlar amip’ten korunmaya karşı ne şekilde önlem alacaklarını tam olarak bilemezler. Amip’ten korunmak yada amip’in oluşmasını önlemek ise son derece basit işlemler barındırır. Bu işlemlerin en başında temiz içme suyu tüketmek, yaşanılan yerde hijyen kurallarına riayet etmek ve temiz yiyecek tüketmektir. Bunun haricinde amip’lerin başka bulaşıcı bir ortamı bulunmamaktadır.

Amip Belirtileri
Tıbbi olarak ortaya çıkan basit formlu belirtilerin bir çoğu, amip’e işaret edebilmektedir. Bu belirtilerin en başında mide bulantısı, kanlı ishal, dizanteri, kanlı dizanteri, baş ağrısı veya sürekli tekrarlayan kusma atakları gelmektedir.

Amip’e işaret eden belirtilerin bir çoğu aşağıda yer almaktadır.

• Sebebi bilinmeyen kilo kayıpları
• İştahsızlık
• Halsizlik ve aşırı yorgunluk
• Bulanık bilinç ve sürekli uyku hali
• Yüksek ateş
• Karın ve karın boşluğunda oluşan derin sancılar
• Ağrılı bir vücut ve egzersiz yada hareket etme esnasında ortaya çıkan ağrılar
• Kanlı ishal
• Dizanteri belirtileri
• Makat kısmından kan sızması
• Bağırsak duvarına yerleşen amip’in 5-7 cm civarında yara oluşturması sonucu meydana gelen ağrılar ve kramplar

Bu gibi durumlar genellikle amip’e işaret etmektedir.

Amip Nasıl Bulaşır ?
Amip genellikle hijyenin olmadığı ve insanların kendi ortak alanlarındaki aşırı kirliliğin bulunduğu yerlerde üremektedir. Bu ortamlarda yaşayan insanlar amipten çok kolay bir şekilde etkilenmektedir. Genellikle ağız yolu ile insanlara bulaşan amip’in, insandan insana bulaşması söz konusu değildir.

Amip taşıyıcısı insanlardan kaynaklanan dışkı yada pislikler, gıdalara yada içme sularına karışabilirler. Bu durumda ortaya çıkan amip, diğer insanlara sirayet eder. Tıbbi olarak yapılan araştırmalarda, amiplerin genellikle dışkı bulaşmış içme suyundan ve dışkı bulaşmış sebze-meyvelerin tüketiminden dolayı bulaştığı görülmüştür.

Amip Dizanteri
Amipli dizanteri, toplumda çok sık olarak rastlanılan ve halk arasında kanlı ishal olarak da bilinen bir bağırsak hastalığıdır. Kokuşmuş yada insan dışkısı bulaşmış etlerden, insan pisliği karışmış içme sularından, hijyen kurallarına riayet edilmeyen bölgelerden bulaşan amip, bağırsak duvarında büyüklü küçüklü yapıda yaralar oluşturur. Bu yaralar zaman içerisinde kanayarak kişinin dışkısına karışır. Bu kan, aynı zamanda dışkının da yapısını bozarak ishale yol açar. Kişi sürekli tuvalete gitme ihtiyacı hisseder. Çok tehlikeli bir hastalık olmasına karşın, yeteri kadar üzerinde durulmayan bu hastalık, asya kıtasında en fazla insan ölümüne yol açan hastalıkların başında yer almaktadır.

Amipli dizanterinin teşhisi çok kolaydır. Hastalığın en kuvvetli ve kesin belirtisi, uzun süredir devam eden kanlı ishaldir. Kanlı ishalle birlikte, karın ve göğüs bölgesinde meydana gelen şiddetli ağrılar da mevcuttur. Bu durum hastalığın tedavisini kolaylaştırsa da, belirtilerinin atlatılması zor bir hastalık olarak bilinmektedir.

Amipli dizanterinin tedavisi, bir takım antibiyotiklerle ve amip’e özel olarak geliştirilen ilaçlarla yapılmaktadır. Bu tedavilerin uzun süre takip edilmesinden sonra, amip bağırsaktan atılır. Kişi eski sağlığına kavuşabilmektedir. Fakat bazı durumlarda ilaç tedavisi de etki etmemektedir. Böyle durumlarda cerrahi yönteme başvurularak, bağırsak duvarındaki yaraların ürettiği irin ve hastalıklı yapı, drenaj vasıtasıyla vücuttan alınır. Daha sonra medikal tedavi uygulamasına geçilerek, amip’in dışarı atılması gerçekleştirilir.

Amip Özellikleri
Amip tek hücreli hayvansal bir asalaktır. İnsan dışkısından ve hijyenik olmayan ortamlardan üreyerek, insanların bağırsak duvarına yerleşir. Bağırsak duvarında, hastanın bağırsak florasına zarar vererek bulaşmış olduğu kişilerin hayat kalitesine ciddi anlamda zarar verir.

19. Yüzyılda keşfedilen amip’in tıp dilindeki ismi, entamoeba histolytica’dır. Keşfedildiğinden bu yana, tıp tarihinde yaklaşık olarak 500 milyon kişiyi etkileyen amip, dünya üzerinde yaygın hastalıklara neden olan tek asalaktır. Bu açıdan değerlendirildiği takdirde, tıbbi çevreler tarafından öngörülen amip’li insan sayısı günümüzde 50 milyon civarındadır.

Amip Hastalığı Tedavisi
Amip hastalığının tedavisinden çok, teşhis yöntemleri zorlu bir süreçtir. Kişinin gaitasından alınan örneklerde tespit edilebilen amip hareketleri, tedavi açısından önemli bulgular ortaya koymaktadır.

Bağırsak duvarında irili ufaklı bir çok yaraya sebep olan amip, ilerleyen durumlarda ameliyat gerektiren durumlara yol açabilmektedir. Fakat amip tedavisinde genellikle izlenen yol ve konsept, uzun süren medikal tedavidir. Kişi medikal tedavi boyunca ekstra olarak bir diyet uygular. Bu diyet genellikle yağ açısından yoksun, lif açısından zengin bir diyettir. Lifli gıdaların bağırsak üzerinde yapmış olduğu iyileştirici etki vasıtasıyla, amip vücuttan atılabilmektedir.