Civa Zehirlenmesi Nedir ?
Civa, doğada kendi halinde bulunabilen toksik maddedir. Civa, buharlaşabilme oranı çok yüksektir ve bu yüzden civanın bulunduğu mekanlarda civa zehirlenmesi vakaları sık rastlanan tıbbi bir durumdur.

Genellikle sanayi, metal işleme atölyeleri, fabrikalar, metal ürünlerin bulunduğu depolar ve çeşitli ağır sanayi üretiminin gerçekleştirildiği yerler, civa açısından zengin bölgelerdir. Bu yüzden buralarda çalışan yada yaşayan kişilerin civa zehirlenmelerine karşı dikkatli ve bilgili olmaları gerekmektedir.

Çok çabuk bir şekilde buharlaşabilen civanın solunması durumunda, bir çok hayati durum söz konusu olmaktadır. Civa zehirlenmesi, tespit edilemediği takdirde ölüme varan sonuçlar doğurabilmektedir. Civa solunduğu zaman akciğerlerdeki dokularda tahribat yaratır. Daha sonra doğrudan sinir sistemi ve böbrekler üzerinde ağır kayıplara yol açan etkilerde bulunmaktadır. Bu durum çeşitli tehlikeleri de beraberinde getirir. Bilinç kaybı, solunum durması, dengede durmakta güçlük, şiddetli kusma, mide bulantısı yada baş ağrısı gibi durumlar, civa zehirlenmesinin kuvvetli birer göstergesidir.

Civa, eski tip termometrelerde, florasanlarda, ısı ölçen aletlerde, elektronik devre kartlarında, barometrelerde ve çeşitli labaratuvar cihazlarında en sık kullanılan metaldir. Bu cihazları bulunduran yada kullanan kişiler, herhangi bir tehlike anında civa saçılımına karşı son derece dikkatli olmak zorundadırlar. Civa kolayca buharlaşıp, havaya karışabilen zehirli bir toksik olduğundan ötürü, böyle durumlarda ortam derhal boşaltılmalıdır. Herhangi bir nedenden ötürü açığa çıkan civa sonucu yapılması ve yapılmaması gereken bir çok tutum da söz konusudur.

Civa Zehirlenmesi Belirtileri
Civanın zehirlenme çeşidi olarak iki ana unsur bulunmaktadır. Bunlardan birincisi ağız yoluyla zehirlenme, ikincisi ise soluma yolu ile zehirlenmedir. Civada ağız yoluyla zehirlenme sonucu karında kramplar meydana gelir. Bu durumu takip eden kanlı ishal ve hipertermi de görülebilmektedir.

Civa, zehirli bir metal olduğu için, solunduğu takdirde direk akciğerlerden emilerek beyine ulaşır. Bu durumda görülen belirtiler, kusma, mide bulantısı, baş ağrısı, baş dönmesi, bilinç kaybı, dengede durmada güçlük, aşırı sinirlilik, iştahsızlık, unutkanlık ve güçsüzlüktür.

Civa, sinir sistemini doğrudan etkileyen bir metal olduğundan dolayı ortaya çıkan belirtilerin bir çoğu da sinir sisteminin etkilenmesi yüzündendir. Bu yüzden civa zehirlenmelerini diğer klinik vakalardan ayıran en büyük belirtiler, sinir sisteminin zarar görmesinden ötürü ortaya çıkan belirtilerdir.

Civa Zehirlenmesi Tehlikeli Midir ?
Civa zehirlenmesi, halk arasında çok fazla bilinmese de, sanayide yada metalin bulunduğu her yerde çok sıklıkla rastlanan bir durumdur. Civa zehirlenmesi, civanın buharlaşabilirliği çok hızlı ve ani olmasından dolayı da kolay kolay anlaşılabilir bir durum değildir. Fakat civa, başta kendi miktarına bağlı olarak, zehirlediği kişinin yaşına, kondisyonuna ve metabolizmasına bağlı olarak çok ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Bunun sebebi ise, kişi de doğrudan beyne ve sinir sistemine etki etmesidir.

Civa zehirlenmelerinin önüne geçilebilmesi için, havadaki civa miktarının belirli bir değerin altında olması gerekmektedir. Havada bulunan civa miktarı metreküpte 0.05 miligramı aşmaması gerekir. Bu durumu aşan her durumda, az da olsa zehirlenme etkileri bulunmaktadır.

Civa Zehirlenmelerinde Ne Yapılır ?
Civanın havaya buharlaşması durumunda veya etrafa saçılması durumunda yapılması gerekenler ve alınması gereken bir takım önlemler mevcuttur. Bu durumlar aşağıdaki maddelerde yer almaktadır:

• Civa saçıldığı takdirde, saçıldığı mekan boşaltılmalıdır.
• Eğer civa buharlaşıp, havaya karıştıysa mekan derhal havalandırılmalıdır ve gerekli ölçümler yapılmadan bu alana geri dönülmemelidir.
• Civanın bulaştığı halı, klim, yorgan yada yastık tarzı ev eşyaları mevcutsa, bunlar derhal atılmalıdır.
• Eğer civa henüz bulaşmadıysa, enjektör vasıtasıyla alınmalı ve içi su dolu olan bir kavanozda saklanmalıdır.
• Çıplak elle yada vücudun herhangi bir yeriyle civaya temas edilmemelidir. Çünkü civa buharı, insan vücuduna doğrudan nüfuz etme yeteneğine sahiptir.
• Etrafa saçılan civanın, elektrik süpürgesi yada herhangi başka bir alet tarafından temizlenmesi söz konusu olamaz. Çünkü civanın buharlaşma yeteneği son derece fazladır.
• Civanın nüfuz ettiği alana herhangi bir temasta bulunulmamalıdır.
• Civa barındıran aletlerle çalışılan atölyelerde, son derece dikkatli olunmalı ve koruyucu maske takılmalıdır. Ayrıca bu ortamlarda çalışan işçilerin, aylık olarak düzenli bir şekilde civa ölçümü yaptırmaları tavsiye edilmektedir.

Civa Zehirlenmesi Tedavisi
Civa zehirlenmesinin tedavisi uğraştırıcı ve detaylı bir taramanın sonucunda uygulanmaktadır. Halk arasında uygulanan; yoğurt yedirme yada herhangi bir bitkisel tedavisi mevcut değildir. Bu durumlar civa zehirlenmesinde herhangi bir fayda sağlamamaktadırlar.

Civa zehirlenmesi yaşayan kişinin dokularında civa birikmesi meydana gelir. Bu durumda da biriken civanın dokulardan atılması gerekmektedir. Genel tedavi konsepti de, dokularda biriken civanın vücuttan atılması üzerine oluşturulmaktadır.

Solunum yoluyla meydana gelmiş civa zehirlenmelerinde, hastanın solunumunun durmasına karşın alınması gereken önlem, sürekli solunum desteği sağlanmasıdır. Bu durumdan sonra hastanın midesi yıkanır ve akciğerlerindeki hava boşaltılarak, hastaya yeni hava girişi sağlanır.

Belirli bileşikteki maddeler hastaya solunum vasıtası ile verilerek, dokularda birikmiş olan civanın çözülmesi ve yıkılması sağlanır. Daha sonra, belirli dozlarda ayarlanmış özel ilaçlar, solunum vasıtasıyla hastaya 4 saatte 1 kere yada 8 saatte 1 kere olmak koşuluyla verilir.