Amip tek hücreli bir hayvan olmakla birlikte , ufak olmasına bakılmaksızın oldukça tehlikeli olan amip dizanteri hastalığına yol açabilmektedir. Amip genel olarak şekilsiz bir canlı olup hastalığa neden olan amipler değişik şekilde olabilmektedir. Yuvarlak, kist şeklinde olan amipler hastalığa yol açabilmektedir.

Amip dizanteri bulaşıcı bir hastalık olup genellikle çiğ sebze ve meyvelerle ağız yolundan yayılmaktadır. Bu mikrobun ağız içine girmesiyle grip oluşabilmektedir. Fakat bu grip diğer grip hastalıklarından farklı olmaktadır. Ayrıca suda da fazla miktarda amip bulunabilmektedir. “Entomoeba histolytica” dediğimiz amip türü amipli dizanteriye neden olmaktadır.

Amipli dizanteri hemen hemen her yaşta rastlanılması mümkün olan bir hastalıktır. Yiyecek ve içeceklerle bulaşma olasılığı oldukça fazladır. Amiplerin bazıları yüksek ateş ile öldürülebilmektedir. Suda olan amipler ise kist olarak adlandırılırlar ve klorlanmayla yok edilebilirler. Ayrıca çevrede fazla miktarda bulunan hamam böcekleri ve sinekler amiplerin yayılmasına neden olabilmektedirler.

4 çekirdekli kist amibin bulaşıcı olarak alındığı çeşittir ve ağız yoluyla alınmaktadır. Daha sonra ise bu amipçikler ince bağırsağa geçerler ve orada çatlarlar. Dolayısıyla amibin üreme süreci başlamış olur. 8 tane amipçik oluşmuş olur. Bundan sonraki aşama ise amipçiklerin kalın bağırsağa geçmeleridir. Hastalık ise burada oluşmaya başlar ve trofozoid şeklini almaktadır.  Olgunlaşmaya başlayan amipler su kaybetmeye başlarlar. Bunun sonucunda tekrar bölünme ve üreme aşamasına girerler.  4 adet çekirdekli kist oluşmuş olur ve dışkı ile atılmaktadır. Kistler toprakta ve suda yaşamaya elverişli olan canlılar olmaktadırlar.

Eğer amipler kalınbağırsakta yaşamaya devam ederse bu durumda bağırsakta yaralanmalar oluşmaktadır. Genellikle kan akışının az olduğu yerleri yaşamak için seçerler. Amiplerin her türü hastalık yapıcı türde olmamaktadır.

Amip Dizanteri Belirtileri
Amipli dizanteri hastalığının kuluçka süresi yaklaşık olarak 4 veya 5 gün olmaktadır. Fakat bu süreç 1 ila 4 ay arasında da sürebilmektedir. Amiplerin suyla bulaşan türlerinin hastalık yapma olasılığı daha yüksek olmaktadır.

Amip dizanterinin kuluçka döneminde görülen en yaygın belirtisi iştah azalması, kusma, kilo verilmesi, kusma ve dışkıda kan görülmesidir. Fakat her hastalıkta olduğu gibi belirti olmayan amip dizanteri hastalıkları da bulunmaktadır.

Amip dizanteri kalın bağırsakta delinme yapabilmektedir fakat bu olay aslında o kadar da yüksek ihtimalli değildir. Ama şu bilinmelidir ki; amipler kalın bağırsakta  kitleler oluşturabilmektedir.

Amip dizanteriye sahip olan kişide ilk olarak bünyenin zayıflaması başlar. Eğer bu durum ilerlerse bu durumda kana karışır ve oldukça büyük problemler meydana gelebilmektedir. Bunlardan bazıları akciğer, karaciğer, dalak , beyin, deri ve idrar yollarında oluşan apseler olmaktadır. Karaciğer bulaşan bir amip hastalığı kendini ateş, terleme, karaciğerin fazla hassas olması ve karaciğerin normalden büyük olmaya başlaması gözlemlenebilmektedir.  BU süreç genel olarak iki ya da üç hafta arasında değişmektedir.

Amipli dizanterinin en yaygın belirtisi kanlı ishaldir ve bu şikayeti olan kişilerin en yakın zamanda doktora başvurmaları şart olmaktadır.

Amipli Dizanteri Bulaşma Yolları
Amipli dizanteri yaygın olarak su, çiğ olarak tüketilen yiyeceklerden( meyve ve sebzeler) bulaşmaktadır. Ayrıca sudan bulaşan amipli dizanteri olasılığı daha yüksek olmaktadır. Dolayısıyla su ve yiyecek seçimine ve temizliğine oldukça dikkat edilmelidir.

Hastalığın bulaşması ise aslında oldukça kolay olmaktadır ;  bunun nedeni ise amibin tek hücreli bir canlı olmasından kaynaklanmaktadır. Amip bulaşıcılık kazanmak için öncelikle 4 çekirdekli kist haline gelir ve bu şekilde ağız yoluyla yayılmaya başlar.  Daha sora ince bağırsağa geçen kist çatlar ve amipçik sayısı 8 olur. Son olarak kalınbağırsağa geçen kistler trofozoid adı verilen yapıya dönüşürler.  Su kaybı ise burada olur. En son aşama ise bu  kistlerin dışkı ile atılmalarıdır. Taşıyıcılıkta ise bu kistler toprağa ve suya karışırlar. Buralar ise amipler için oldukça uygun olan yerlerdir.

Amipli Dizanteri Ne Yemeli
Amipli dizanterinin tedavisine yardımcı olmak için bitkisel tedaviye başvurulabilmektedir. BU bitkiler ise ;

Nar kabuğu: 50 gr nar kabuğu 250 ml süt içerisine eklenir kaynatılır. Kaynadıktan sonra süzülür ve nar özü ile karışmış olan süt elde edilir. Bu karışım gün içerisinde eşit zaman aralıklarıyla eşit miktarda 3 kerede içirilmelidir. Karışım dizanteriye neden olan bakterilerin yok edilmesine yardımcı olur.

Bael meyvesi: Dizanteri için etkili bir tedavi sağlayan besinlerden bir tanesi de bael meyvesidir. Posası ve suyu ile birlikte günde iki kez içilebilir. Ayrıca, hurma suyundan yapılan bir çeşit koyu renk şeker olan jaggery ile karıştırılarak ilaç çok daha etkili bir hale getirilebilir. Dizanterinin tedavisi için karışımın günde 3 defa tüketilmesi gerekmektedir. Hamuru olgunlaşmamış bael meyvesi eşit miktarda kurutulmuş zencefil ile karıştırılarak tüketilirse de yine tedavi amaçlı kullanılabilir.

Kaya tuzu ile ayran: Bir bardak ayran içerisine kaya tuzu, kavrulmuş kimyon tohumu tozu ve karabiber eklenerek tüketilmelidir. Bu karışım eşit miktarlarda malzeme ile hazırlanır. İki günde bir kez kahvaltı ve öğle yemeklerinden önce yarımşar bardak içilmesi gerekmektedir.

Baharat tozları karışımı: Kurutulmuş zencefil kökü, küçük Hindistan cevizi tozu, karabiber ve kimyon tohumu eşit miktarlarda temin edilerek güzelce karıştırılır. Bu karışımın bir tatlı kaşığının içerisine 2 çay kaşığı psyllium kabuğu ve bir tutam tuz eklenir ve tekrar güzelce karıştırılır. Sabahları kahvaltıdan önce aç karnına bu karışımın içilmesi gerekmektedir.

Haritaki (Terminalia Chebula): Uyumadan önce toz haldeki haritakinin (Terminalia chebula) yarım çay kaşığı kadarı 1 su bardağı ılık suyun içerisine eklenerek güzelce karıştırılır. Dizanterinin neden olduğu belirtilerin tedavi edilmesi için gerçekten etkili bir çözümdür.

Doğal gıda: Hint Bektaşi üzümü (alma), domates, zencefil, sarımsak ve şeytantersi gibi doğal gıdaların tüketilmesi de dizanterinin tedavi edilmesinde son derece etkili bir etkendir. Bu gıdalar mide ve sindirim sisteminin sağlıklı kalmasını ve iyi çalışmasını sağlar.

Çemen tohumu: Çemen otu tohumundan elde edilen toz ile ayran birbiriyle güzelce karıştırılır. Ayrıca, tohumlar suda kaynatılır ve dizanteri tedavisi için bu karışım içilir.

Limon: İki limon dilimi ve 200 ml su birbiri içerisinde karıştırılarak yaklaşık 5 dakika boyunca kaynatılır. Sonrasında karışım süzülüver ve hızlıca tüketilir.
Alternatif olarak, 1 limonun suyu sıkılıp içerisine bir tutam tuz ve bir tutam da şeker eklenir. Ardından güzelce karıştırılır. Bu işlem dizanteri hastalarının bağırsaklarındaki bütün toksinleri temizlemek için oldukça etkilidir.

Olgun muz hamuru: Tam olarak olgunlaşmış muz püre haline getirilir ve ayran ile birlikte güzelce karıştırılır. Bu basit şekilde hazırlanabilen ilaç, ishal için oldukça etkili bir tedavidir.

Hardal tohumu: Hardal tohumu, dizanteri tedavisinde etkili olan anti bakteriyel özelliklere sahip bir tohumdur. 1 çorba kaşığı suyun içerisine çeyrek çay kaşığı hardal tohumu eklenir. Karışım bu şekilde 1 saat bekletilir. Sonrasında süzülür ve elde edilen su tonik gibi hızlıca içilir. Dizanterinin tedavi edilmesi için bu karışımın 2 ya da 3 gün boyunca günde bir kez tüketilmesi gerekmektedir.

Lor ve zerdeçal karışımı: İki yemek kaşığı lor, dört çay kaşığı zerdeçal tozu ve bir tutam şeytantersi otu birbiri içerisinde güzelce karıştırılarak birbirine harmanlanır. Ardından karışım suyun içerisine konur ve üzerine bir tutam köri yaprağı eklenir. Bu şekilde 2 saat kadar bekletilir ve sonra süzülerek karışım sıvı elde edilir. Karışım buzdolabına koyularak soğutulur ve soğuduktan sonra hızlıca içilir. Olumlu sonuçlar elde etmek için günde bir kez olmak üzere 2 ya da 3 gün uygulanması gerekmektedir.

Amipli Dizanteri Tedavisi:
Amipli dizanteri tedavisinde terasklin ve metranidazol ilaçları kullanılabilmektedir. Tedavi süresi bir komplikasyon çıkmaması sonucunda 10 gün içerisinde tamamlanmaktadır. Genelde ishal tedavilerinde antibiyotik kullanımı önerilmemektedir. Fakat amipli dizanteride antibiyotik kullanımı önerilmektedir.

Bu tür hastalıklarda temiz ve titiz olmak oldukça önemli olmaktadır. Dolayısıyla içme sularının kullanımında dikkatli olunmalı , su mutlaka 50 derecenin yukarısında olmalıdır. Kistlerin parçalanması midedeki asit ile mümkün olmamaktadır.

Aşağıda amipli dizanteriden korunma yolları verilmiştir ;

• Yiyeceklerin hijyenik ortamlardan alınmasına dikkat edilmelidir.
• Meyve ve sebzelerin yeteri kadar yıkanılmasına dikkat edilmelidir.
• Yiyeceklerin pişirilmesine ve çiğ ürün tüketilmemesine dikkat ediniz.
• Pişmiş olan yiyeceklerin tüketiminin hızlı olmasına ve bekletilmemesine dikkat ediniz.
• Ellerin temizliğine dikkat ediniz
• Bulunduğunuz ortamın temizliğine dikkat edilmelidir.
• Su seçimi ve kullanımı konusunda dikkatli olunuz.