Löseminin Belirtileri

Ahmet

Lösemi nedir ve Neden olur?
Lösemi, vücudun kemik iliği kısımlarında başlayan bir çeşit kanser türüdür. Kandaki beyaz kan hücrelerinin aşırı miktarda çoğalmasıyla sonuçlanır. Bu beyaz kan hücreleri tam olarak gelişmemişlerdir ve “lösemi hücreleri” olarak adlandırılırlar. Belirtileri arasında kanama, morarma, aşırı yorgunluk hissetme, ve fazlalaşan enfeksiyon duyarlılığıdır. Bu belirtiler genelde kırmızı kan hücreleri eksikliği olduğunda meydana gelirler. Teşhisi genelde kemik iliği biyopsisi veya detaylı kan testi vasıtasıyla yapılır.

Löseminin kesin olarak sebebi bilinmemektedir. Farklı tipte lösemilerin sebeplerinin de farklı olduğuna inanılır. Genetik miras ve çevresel faktörler, lösemiyi tetikleyen faktörlerin başında gelirler. Lösemi için risk faktörü oluşturan durumlar; sigara içmek, iyonize radyasyona maruz kalmak,bazı çeşitli kimyasallara maruz kalmak,kemoterapi görmüş olmak ve Down sendromu gibi etkenler lösemi için risk faktörleridir. Genetik anlamda, aile geçmişinde lösemi geçiren kişilerin bulunması da bir risk faktörü oluşturur. Lösemi ve Lenfoma, kan dolaşımı sistemini,kemik iliğini ve Lenfoid sistemi etkileyen aynı tümör sistemine ait olan kanser türleridir.

Genel lösemi tedavisi, kemoterapi, radyasyon terapisi, hedeflenmiş terapi ve kemik iliği nakli’nin kombine edilip aynı anda uygulanması prensibine dayanır. Lösemi hastalığının tedavisi, yakın gözlem gerektirdiğinden, tedavi altında olan hasta sürekli takip ve gözlem altında tutulur. Lösemi tedavisindeki başarı oranı löseminin cinsine ve kişinin yaşına göre değişiklik gösterir.

Löseminin Belirtileri ve İşaretleri
Lösemi bir dolaşım sistemi ve kan hastalığı olduğu için solgun beniz lösemninin bir numaralı belirtisidir. Bununla birlikte en yaygın belirtileri; çocuklarda kolayca morarma,ateş ve büyümüş dalaktır. Kemiklere zararı olup, normal kemik iliği hücrelerini dışarı atarak yerine olgunlaşmamış beyaz hücreleri yerleştirir. Bu da kan pıhtılaşmasını sağlayan trombositin eksikliğine neden olur. Bunun anlamı da lösemi hastalarında  kolayca morarca ve fazlasıyla kanama meydana gelmesidir.

Lösemi halind, vücuda zararlı maddelere karşı savaşan formlarda bulunan beyaz kan hücreleri baskıya uğrayarak işlevsiz hale gelir. Bu da lösemi hastasının bağışıklık sisteminin basit enfeksiyonlara karşı bile işlevsiz hale gelmesine ya da enfeksiyonun hızlıca diğer vücut kısımlarına bulaşmasına sebep olur. Çünkü lösemi, bağışıklık sisteminin normal olarak çalışmasını engeller. Buna bağlı olarak bazı hastalarda; sürekli enfeksiyon,kronik boğaz ağrısı,kronik ishal ya da ömürlerinin sonuna kadar pnömani hastalığından müzdarip olma gibi hastalık durumları görülmüştür.

Bazı hastalar da löseminin bazı semptomlarını yaşamışlardır. Sürekli hasta hissetme, ateşli olma hali, vücudun çeşitli yerlerinde çil meydana gelmesi, gece terlemeleri,  dalak büyümesi sonucu kilo kaybı,    vücutta lenf nodülleri meydana gelmesi bunlara bağlı olarak vücudun çeşitli bölgelerinde aralıklı olarak ağrı oluşması.

Eğer lösemi hücreleri, merkezi sinir sistemini işgal ettiyse ortaya sinirsel hastalıklar meydana gelebilir. Bu hastalıkların arasında kronik baş ağrısı gelmektedir. Ortak olmayan bu nörolojik semptomlara göre migren,felç ya da koma hali çok sık görülmese de mevcuttur. Tüm bu semptomlar löseminin zararları sonucu ortaya çıkmışlardır. Sonuç olarak lösemi, medikal testler sayesinde teşhis edilir.

Lösemi Hastalığının Sebepleri,Neden Oluşur ve Nasıl Anlaşılır?
Herhangi bir lösemi hastalığı çeşidi için belirli tek sebep yoktur. Hepsi bilinen bir kaç sebepten oluşur. Bu sebeplerin nedenleri de çoğu zaman yüzde 100 oranında bilinemez. Farklı lösemi tipleri, farklı sebeplerle ortaya çıkabilir.

Lösemi, diğer kanser çeşitleri gibi, DNA’da meydana gelen çeşitli mutasyonların bir sonucudur. Mutasyonlar, tümörü bastıran genlerde gerçekleşirse bu durum lösemiyi tetikler. Bunun sonucunda da, ölü hücre sayısında artış,sağlıklı hücre sayısında azalma ve bölünme gerçekleşir. Bu mutasyonlar kendiliğinden ya da radyasyona maruz kalma sonucu oluşabilir.

Yetişkinler arasında en bilinen lösemi sebepleri arasında sigara kullanımı gelmektedir. Sigara içmek, az da olsa löseminin çoğalmasına yol açar. Fakat her hastalığın temelinde olduğu gibi, lösemide de asıl sebep genetik mirastır. Eğer ailede daha öncede lösemi geçirmiş birileri varsa, ailedeki her birey potansiyel lösemi hastası olabilir. Hastalığın sebeplerini genelleştirerek başlıklar altında yazarsa bunlar ;

  • Genetik Faktörler
  • Radyasyona maruz kalma
  • İyonize olmayan radyasyon
  • Sigara içmek
  • Yan etkisi lösemi olan ilaçlar kullanmak

Olarak sıralanabilir.

Normal kan ve lösemili kan hücresi;

Löseminin Sınıflandırılması ve Çeşitleri
Löseminin Genel Sınıflandırılması: Klinik ve bulgusal olarak, lösemi çeşitli büyük alt gruplara bölünmüştür. İlk bölünme akut lösemi ve kronik lösemi arasındadır.

Akut lösemi; olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin ani artışı yoluyla şekillendirilir. Kemik iliğindeki lösemi hücreleri, kemik iliğinin sağlıklı kan hücreleri üretmesini engelleyerek bağışıklık sisteminin çökmesine sebep olur. Akut lösemi, zaman kaybeden tedaviye başlanması gereken lösemi cinsidir. Çünkü, kötü huylu lösemi hücreleri kontrolsüz bir şekilde ve son derece hızlı olarak vücuda ve organlara yayılırlar. Akut lösemi formunun en sık karşılaşılan formu çocuk lösemisi’dir.

Kronik Lösemi; olgunlaşmış beyaz kan hücrelerinin aşırılı fazlalaşmasından kaynaklanmaktadır. Normal formunda gelişimi ve ilerlemesi aylar hatta yıllar alan sinsi bir hastalıktır. Hücreler normal hızından çok daha hızlı bir şekilde üretilirler bunun sonucunda kronik lösemi ortaya çıkar. Akut lösemi anlaşılır anlaşılmaz tedaviye başlanması gerekmektedir. Hatta bazen tedaviye başlandığından hasta, yakın izlenmeye alınarak tedavinin vücudundaki lösemiye olan etkisi araştırılır. Kronik lösemi her yaşta ortaya çıkabileceği gibi çoğunlukla yaşlı insanlarda meydana gelir.

Löseminin Belirli Tipleri

Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL)

Genç çocuklardaki lösemi tipinin en yaygın formdaki halidir. Ayrıca 65 ve daha yaşlı olan yetişkinleri de etkilemektedir. Standart tedavileri kemoterapi ve radyoterapiyi kapsar. Hayatta kalma oranı yaşa göre değişmektedir. Bu oranlar çocuklarda yüzde 85, yaşlılarda ise yüzde 50’dir. Lösemi gibi tehlikeli bir hastalık için yüksek oranlarda hayatta kalma oranına sahiptir. 4 veya 5 tip alt grubu vardır.

Kronik Lenfotik Lösemi (CLL)

55 yaşını aşmış yetişkinlerde görülme durumu çok yaygındır. Bazen nadir de olsa genç yetişkinlerde de görülür,ama çocukları etkilediği asla görülmemiştir. 5 yıllık hayatta kalma oranı yüzde 75’tir. Etkili tedavisi vardır.

Akut Miyoloid Lösemi (AML)
Çocuklardan ya da gençlerden daha sık olarak yaşlılarda, özellikle erkek yaşlılarda çok sık rastlanır. AML kemoterapi vasıtasıyla tedavi edilir. 5 yıllık hayatta kalma oranı yüzde 40’tır.

Kronik Miyeloid Lösemi (CML)
Genellikle yetişkinlerde meydana gelir. Çok küçük bir grup çocukta da geliştiği görülmüştür. Basit bir lösemi formu olduğu için ilaçla tedavi edilir. Hayatta kalma oranı yüzde 90’dır.

Tüylü Hücre Lösemisi (HCL)
Bu lösemi formundan etkilenen grup yüzde 80 oranında erkektir. Çocuklarda belirtilmiş bir vaka yoktur. Tedavisi ilaç yoluyla olur ve basit formlu bir lösemidir. Bu yüzden hayatta kalma oranı 10 yıllık süreçte yüzde 96 ile yüzde 100’dür.

T-hücreli Prolenfositik Lösemi (T-PLL)
Yetişkinleri etkileyen çok nadir görülmesiyle beraber, çok agresif bir hastalıktır. Erkek yetişkinlerde bayanlara nazaran çok daha sık görülür. Çok nadir görülen bir hastalık olmasına rağmen en sık yetişkinlerde en sık rastlanan bir lösemi formudur. Tedavisi çok zordur ve hayatta kalma süresi değişken olmakla beraber aylarla ölçülür.

Büyük Granüler Lenfositik Lösemi
T hücresi ve NK hücreleri içeren lösemi formudur. Tüylü hücre lösemisi gibi B tipi hücre içerir. Sık görülmez,nadirdir. Agresif bir yönü yoktur. İlaçla tedavi edilir.

T Hücreli Yetişkin Lösemisi
T hücreli Lenfotropik virüs (HTLV) bu hastalığa sebep olmaktadır. HIV ile benzerlik göstermektedir. Fakat HIV’in aksine, iyi huylu hücreleri yok etmez,onları anormal ölümsüz bir forma büründürür. Bu hastalık dünya çapında sadece belli bir yöreye özgüdür.

Görüldüğü üzere bir çok formda lösemi bulunmaktadır. Hepsinin ana durumlarından birisi, tespit edilir edilmez tedaviye başlanmasıdır. Ayrıca başlanan tedavi sürekli izlenerek etkili olduğundan emin olunur. En hafif ve etkisiz lösemi hastalığında bile az da olsa risk bulunur. Lösemi, hafife alınmaya gelmeyecek bir hastalıktır.

Lösemi Hastalığı Tedavisi ve Teşhisi
Löseminin çoğu formu tıbben ilaçla tedavi edilebilmektedir. Tedavi için çoğu zaman ilaçla beraber kemoterapi desteği de verilmektedir. Bazen de radyasyon terapisi olduğu gibi, kemik iliği nakli de gerekebilmektedir.

Her hastalıkta olduğu gibi lösemide de tedavinin kararlaştırılması önemlidir. Bu adımlar belli testler sonucunda ortaya çıkarılırlar. Bu testler kandaki beyaz kan hücrelerini,kırmızı kan hücrelerini ve kemik iliği durumunu ortaya çıkarır. Gerekli görüldüğünde de doku biyopsisi yapılabilir. Lösemi genellikle hematolojist veya önkolojist doktorlar tarafından tedavi edilir. Bu doktorlar, kan bozukluğu ve kanser türlerinde uzmandırlar ve tedavinin seyrine karar verirler. Bu kararı verirken löseminin hangi durumda olduğu,hangi tipte olduğuna göre durum netleştirilir. Bazı lösemi formları ağır kanlı olduğu için doğrudan ilaç tedavisi gerektirmeyebilir. Fakat bazı lösemi formları da doğrudan tedavi gerektirir. Bu uygulanan koşulları genelleştirirsek;

  • İlaçlarla beraber kemoterapi uygulamak lösemi hücrelerine zarar verir. Lösemi tipine bağlı olarak, sadece tek bir ilaç da, birden fazla ilaç da alınabilir.
  • Radyasyon terapisi, lösemi hücrelerini öldürmek ve gelişimlerini engellemek için yüksek enerjili radyasyon içerir. Radyasyon, vücudun belirli kısımlarına uygulanabilir.
  • Sağlıklı kemik iliği için, hem hastanın kendi kemik iliği sisteminden hem de donörden kök hücre nakli gerçekleştirilebilir. Bu durum aynı zamanda kemik iliği nakli olarak da adlandırılır.
  • Bazı durumlarda biyolojik ya da bağışıklık terapisinin yapılması, kanser hücrelerini yok etmek ve bağışıklık sistemini tekrardan inşaa etmek için yapılabilir.

Yorum yapın